Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta açılan ateş sonucu en az altı kişi öldü, 32 kişi de yaralandı. Saldırı, Şii Müslüman gruplar Hizbullah ve Emel hareketinin geçen yıl şehrin limanında meydana gelen büyük patlamayı soruşturan yargıca karşı düzenlediği protesto sırasında başladı. Lübnan Kuvvetleri’nden Hıristiyan keskin nişancıların Lübnan’ı çatışmaya sürüklemek için kalabalığa ateş açtığı söylendi. Lübnan Kuvvetleri bu iddiayı yalanladı.
219’u kişinin ölümüne sebep olan liman patlamasına yönelik soruşturma çevresinde büyük bir gerilim oluşmaya başladı. Patlamanın kurbanlarının aileleri soruşturma yargıcının çalışmalarını desteklese de Hizbullah ve müttefikleri yargıcın taraflı olduğunu iddia ediyor. Şehrin büyük bir bölümünün harap olduğu Ağustos 2020’deki bu felaketten henüz kimse sorumlu tutulmadı.
Başbakan Najib Mikati, Lübnan’da yıllardır yaşanan en şiddetli olaylarından biri olan perşembe günkü saldırının ardından cuma günü bir günlük yas ilan etti. Cumhurbaşkanı Michel Aoun, “Kimsenin ülkeyi kendi çıkarları için rehin almasına izin vermeyeceğiz” diye belirtti. T.C. Dışişleri Bakanlığı da olayın sorumlularının adalet önüne çıkarılmalarını isteyerek, Lübnanlı tüm taraflara itidal ve şiddet eylemlerinden kaçınma çağrısı yaptı.
Yüzlerce kişinin soruşturmanın politikleştiğini ileri sürmesi ve Yargıç Tarek Bitar’ın görevden alınmasını talep etmesiyle Beyrut Adalet Sarayı’nın önünde başlayan protesto gösterisi kısa sürede kızıştı. Kalabalık, merkezi Tayouneh-Badaro bölgesindeki bir kavşaktan geçerken sokaklarda ağır silah sesleri yükseldi.
Bölgenin sakinleri evlerinden kaçmak zorunda kaldılar ve çocuklar okullardaki sıraların altında saklanarak, Şii ve Hıristiyan milislere mensup otomatik tüfekli ve roketatarlı kişilerin sokaklardaki karşılıklı ateşinden korunmaya çalıştılar. Çatışmalar birkaç saat devam etti. Hastaneler yetkilileri ve askeri kaynaklar, ölenlerin bazılarının başlarından vurulduğunu belirtti. Bunların arasında evindeyken kaza kurşunuyla vurulan bir kadın olduğu da söylendi.
Hizbullah ve Emel, Hristiyan Lübnan Kuvvetleri partisini protestoculara yönelik bu saldırıyı düzenlemekle suçladı. İki Şii örgütü, göstericilerin “Lübnan Güçleri partisinden komşu sokaklarda ve çatılarda konuşlanan ve doğrudan keskin nişancılık faaliyetleri ve kasten öldürme eylemlerine katılan grupların silahlı saldırısına maruz kaldığını” söyledi.
Lübnan Kuvvetleri lideri Samir Geagea şiddeti kınadı ve sükûnet çağrısında bulundu. «Bu gelişmelerin temel nedeni, her an ve her yerde vatandaşları tehdit eden kontrolsüz ve yaygın silahların bulunmasıdır.» ifadeleriyle bir tweet attı. Najib Mikati, herkesi “sakinleşmeye ve ne sebeple olursa olsun isyana sürüklenmemeye” çağırdı. Ordu, saldırganları aramak için askerlerin görevlendirildiğini söyleyerek “yollardaki her silahlı kişiye ateş edileceği” konusunda uyardı.
Perşembe günü erken saatlerde mahkemede, Yargıç Bitar’ın liman patlamasıyla ilgili ihmal şüphesiyle sorgulamak istediği iki eski hükümet bakanı ve Emel milletvekilleri Ali Hassan Khalil ve Ghazi Zaiter tarafından getirilen yasal şikâyet reddedildi. İhmal suçlamalarını inkâr eden iki vekil, yargıcı taraflı olmakla suçladı.
Limandaki patlama, neredeyse altı yıldır liman deposunda güvenli olmayan bir şekilde depolanan ve tarımsal gübre olarak yaygın olarak kullanılan yanıcı bir kimyasal olan 2.750 ton amonyum nitratın bir yangında infilak etmesinden sonra meydana geldi. Üst düzey yetkililer, malzemenin varlığından ve oluşturduğu tehlikeden haberdardı, ancak onu güvenceye alma, kaldırma veya imha etme konusunda başarısız oldular.
Mağdurların aileleri, soruşturmanın üç hafta içinde ikinci kez askıya alınmasına neden olan şikâyeti kınadı. Ülkenin siyasi liderlerini, kendilerini bu incelemeden korumaya çalışmakla suçladılar. Hizbullah’la müttefik bakanların Yargıç Bitar’ın değiştirilmesini talep etmesi üzerine çarşamba günü kabineyi “Ellerinizi yargıdan çekin” diyerek uyarmışlardı.
Kaynak: BBC News, Anna Foster BBC Beyrut Muhabiri
Ahmet Emir Sevindik
