Marina Abramović‘in Hayatı, Sanat Anlayışı Ve Performansları

Marina Abramović‘in Hayatı, Sanat Anlayışı Ve Performansları

Marina Abramović, 1946 yılında Sırbistan’ın Belgrad şehrinde doğan dünyaca ünlü performans sanatçısıdır. Abramović, fiziksel ve zihinsel dayanıklılığı test ederek, sanatın sınırlarını zorlayan ve izleyici ile etkileşime dayalı performansları ile tanınır.

Marina, dindar ve baskıcı bir ailede, askeri sistemle büyüdüğünü söyler. Babası evi terk ettikten sonra da travmalarından kurtulabilmek için performans sanatına yöneldiğini dile getirir. Marina, performanslarıyla vücudunun ve zihninin sınırlarını zorlayarak, psikolojisinin nereye kadar dayanabileceğini deneyimlemektedir.

1965-1970 yılları arasında Belgrad’da Güzel Sanat Akademisi’nde eğitimini tamamlayan sanatçı,1990-1995 yılları arasında da Paris ve Berlin Üniversite’lerinin sanat bölülerinde dersler vermeye başlar. 2007’de ‘Marina Abramović Institute’unu’ (MAI) kurar. Enstitüde öğretmenlik yapan sanatçının öğrencilerinden biri de Türk performans sanatçısı Nezahat Ekici’dir.

Marina Abramović‘in Hayatı, Sanat Anlayışı Ve Performansları

Kendisini performans sanatının büyükannesi olarak nitelendiren Abramović ‘‘Tiyatro sanatçısı ile performans sanatçısı arasındaki en büyük fark, performans sanatçısının yaşanmış gibi yapmaya çalışmaması gerçekten yaşaması ve deneyimlemesidir” şeklindeki ifadeleriyle performans sanatına bakış açısını dile getirmeye çalışmıştır.

Tehlikeli performans “Rhytm 0”

Abramović, bazı performanslarında ölüm tehlikesi atlatırken yaşadıklarını şu sözleriyle tanımlar: “Tehlikenin tanımını zorlayan ve kurcalayan sanat benim ilgimi çekiyor. Ve dahası, izleyenin gözlemi burada ve şimdi olmalı. Dikkatini tehlikede toplamak, şimdiki zamanın, şu anın merkezine kurulmaktır” der. Bu konuda birçok performans sergilemiştir. 1976 yılında Napoli’de Studio Morra’da gerçekleştirdiği “Rhythm 0” gösterisini bu tarz tehlikelere örnek olarak verebiliriz.

Gösteri konseptinde Abramović, masanın üzerine yerleştirilmiş olan bir tüfek, bir bıçak, bir kursun, şarjör, fırça, kırbaç, kalem, parfüm, kıyafet, kemik gibi çeşitli nesnelerle sahneye çıkar. Ziyaretçilere bu objeleri kullanarak sanatçıya istedikleri gibi yaklaşmaları söylenir. Ziyaretçilerden bazıları ona sarılır, bazıları dans edip saçını, yüzünü okşayarak sevgi gösterisinde bulunurlar. Yalnız içlerinden bir tanesi sıra kendisine geldiğinde bir anda Abramović’in suratına tokat atar. Yaşadığı şiddet karşısında şaşkına uğrayan sanatçı, ziyaretçiye hiçbir şekilde karşılık vermez. Bu tepkisizlikten cesaretle bazıları da Abramović in vücudunun çeşitli yerlerine zarar vermeye başlar. Kimisi vücuduna kesikler atar, kimisi onu çırıl çıplak soyarak taciz eder. Hatta bir tanesi Marina’ya herkesin gözü önünde tecavüz etmeye kalkışır. Yaşananlardan sonra sanatçı dağılmış vaziyette gözyaşları içerisinde kalır.

Marina Abramović‘in Hayatı, Sanat Anlayışı Ve Performansları

Bu olay, seyircilerin performansa katılımının ne kadar etkileyici ve tehlikeli olabileceğini göstermiştir. Performansın sonunda, Abramović‘in arkasında duran bir notta şunlar yazıyordu: “Ben bu işin sorumluluğunu tamamen seyircilere bırakıyorum ve izin veriyorum ki bu performansı benimle istedikleri gibi yapmalarına olanak tanıyorum. Eğer öldürülmem gerekiyorsa, öldürülsünler. Ben, bu performansın sonunda sorumlu değilim.” Bu not, seyircilere sadece sanat eseri olmadığını, aynı zamanda gerçek bir deneyim olduğunu hatırlatmaktaydı. Dolayısıyla fırsat yakaladığında insanların içerisindeki mazoşistliğin, sadistliğin nasıl ortaya çıktığını bu gösteride deneyimlediğimizi söyleyebiliriz.

Marina Abramović‘in Hayatı, Sanat Anlayışı Ve Performansları

“Abramović : Performans İzleyicilerin Sanatçıyla Olan İlişkilerini İçsel Duygularını veDeneyimlerini Derinlemesine Keşfetmelerine Olanak Tanır

Marina Abramović‘in 2010 yılında Newyork’da Museum of Modern Art’da “The Artist is Present” adlı performansı sergiler. Abramović, gösteride sahneye bir masa ve iki sandalye koyar. Ziyaretçiler arasından gelip karşına oturan kişiyle sadece göz teması kurar. Bu performansın amacı, insan varoluşunu, birlikte var olmayı ve insanların birbirleriyle nasıl etkileşim kurduklarını derinlemesine düşündürmektir.

Performans, izleyicilerin sanatçıyla olan ilişkilerini, içsel duygularını ve deneyimlerini derinlemesine keşfetmelerine olanak tanırken, aynı zamanda toplum içindeki insan bağlarını ve iletişimini de sorgulamalarına teşvik etmiştir.

Marina Abramović‘in Hayatı, Sanat Anlayışı Ve Performansları